مجله اینترنتی عبیاتی

ارمنستان کشوری در قفقاز جنوبی و با ایران همسایه است. برای آشنایی بیشتر با این کشور دیدنی با راهنمای سفر به ارمنستان، در ادامه با عبیاتی همراه باشید.

ارمنستان سرزمینی با تاریخ پر فراز و نشیب و فرهنگی غنی است. در این مقصد گردشگری دیدنی از هر جاذبه‌ای که فکر کنید، نمونه‌ای منحصربه‌فرد وجود دارد. آثار تاریخی، یادبودها و رویدادهای فرهنگی، طبیعت نفس‌گیر و غذاهای لذیذ و سنتی.

مجموعه‌ی بی‌نظیری از صومعه‌‌های قرون وسطایی در سراسر این کشور پراکنده شده‌اند. این صومعه‌های زیبا که در چشم‌اندازهای بی‌نظیر طبیعی واقع شده‌اند از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ارمنستان هستند. فعالیت‌های تفریحی در فضای باز در ارمنستان بسیار پرطرفدار است. مسیرهای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی در چشم‌اندازهای نفس‌گیر طبیعی، توجه هر گردشگری را جلب می‌کند.

از سال ۲۰۰۱، تعداد گردشگران این کشور سالی ۲۵ درصد افزایش می‌یابد. معماری و آثار باستانی، فرهنگ غنی و چند هزار ساله و طبیعت فوق‌العاده از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این کشور هستند.

در ادامه با این کشور دیدنی بیشتر آشنا می‌شویم.

اطلاعات ضروری | آب‌ و‌ هوا | بهترین زمان برای سفر | جاذبه‌ها | رژیم غذایی

اطلاعات ضروری

اختلاف ساعت با تهران

ارمنستان در منطقه‌ی زمانی UTC/GMT +4 قرار دارد و نیم ساعت از تهران عقب‌تر است.

زبان رسمی

ارمنی شرقی

واحد پول

            درام (դր.) (AMD)

نوع برق شهری

برق شهری در ارمنستان ۲۳۰ ولت و ۵۰ هرتز است. پریزها و دوشاخه‌ها از نوع C و F است که در ادامه تصویر آن را مشاهده می‌کنید:

کد کشور

+۳۷۴

شماره‌های اضطراری

• آتش نشانی ۱۰۱
• پلیس ۱۰۲
• خدمات اضطراری ۱۰۳

جهت رانندگی

راست

فرودگاه‌های بین‌المللی

   ایروان – فرودگاه بین‌المللی زوارتنوتس

    گیومری - فرودگاه شیراک

وضعیت آب‌ و ‌هوا

ارمنستان آب و هوای قاره‌ای دارد. تابستان‌های گرم و خشک این کشور از ژوئن تا سپتامبر ادامه دارد. در این فصل میانگین دمای هوا بین ۲۲ تا ۳۶ درجه است. زمستان‌های ارمنستان سرد و برفی هستند و میانگین دمای هوا بین منفی ۵ و منفی ۱۰ درجه سانتی‌گراد است. بهار دوران کوتاهی دارد و در مقابل، فصل پاییز طولانی است. در فصل پاییز، جنگل‌ها به هزاران رنگ زیبا و گرم پاییزی مزین می‌شوند.

میانگین بارش سالانه در دشت‌های خشک ۲۵۰ میلی‌متر و در نواحی مرتفع و مرطوب به ۸۰۰ میلی‌متر می‌رسد. میانگین بارش باران سالانه در سراسر ارمنستان ۵۰۰ میلی‌متر است. دو فصل بارانی در ارمنستان وجود دارد: فصل بهار یعنی از ماه مارس تا ژوئن و ماه‌های اکتبر و نوامبر. ایروان، پایتخت ارمنستان به طور میانگین در سال، ۹۲ روز بارانی و ۲۴۷۹ ساعت آفتابی دارد.

از ویژگی‌های ماه‌های زمستانی در ارمنستان، بارش زیاد برف است. برف روی قله‌ها تا مدت‌ها بعد از پایان زمستان باقی می‌ماند.

بهترین زمان برای سفر

بهترین فصل برای سفر به ارمنستان ماه‌های بین مه تا اکتبر است. در این مدت هوا ملایم است و بارندگی معمول نیست.

جاذبه‌های گردشگری

ارمنستان با وجود اینکه کشوری نسبتا کوچک است و وسعت کمی دارد، از نظر جاذبه‌های گردشگری به خصوص آثار تاریخی، بسیار متنوع و گسترده است. تعدادی از قدیمی‌ترین کلیساها و صومعه‌های دنیا در این کشور قرار دارند. این کشور اولین کشوری بود که در سال ۳۰۱ میلادی مسیحیت را رسما پذیرفت از این رو قدیمی‌ترین کلیساها در این کشور واقع شده‌اند. یکی از مهم‌ترین و اولین کلیساهای ارمنستان، کلیسای جامع Etchmiadzin است که در سال ۳۰۳ ساخته شده و در سال ۴۸۰ بازسازی شده است.

میراث باستان‌شناسی از دیگر جذابیت‌های ارمنستان برای گردشگران هستند. این آثار و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی را به طبیعت منحصربه‌فرد و زیبا اضافه کنید. خواهید دید که ارمنستان یک مقصد گردشگری کامل و ایده‌ال است که از هر جاذبه‌ای نمونه‌ای برای ارائه به گردشگران دارد. در ادامه با تعدادی از مهم‌ترین جاذبه‌های این کشور آشنا می‌شویم.

آبشار جرموک (Jermuk)

این آبشار که از چشمه‌های آب گرم و آب معدنی سرچشمه می‌گیرد و از اشکال صخره‌ای تراورتن فرو می‌ریزد. این آبشار ۶۸ متری در یکی از دره‌های رودخانه‌ی Arpa در شهری به نام جرموک واقع شده است. این شهر را بیشتر به خاطر چشمه‌های آب گرم و اسپا می‌شناسند. در این شهر علاوه بر لذت بردن از آرامش اسپا می‌توانید طبیعت کوهستانی و جنگلی را هم تجربه کنید و از تماشای چشم‌اندازهای زیبای طبیعی لذت ببرید.

آبشار Qasakh

این آبشار ۷۰ متری از دو بخش تشکیل شده است و به دره‌ی Qasakh می‌ریزد. آبشار Qasakh در منطقه‌ای به نام Aragatsotn و در روستایی به نام Ohanavan قرار گرفته و بلندترین آبشار ارمنستان است. از دیگر جذابیت‌های این آبشار این است که صومعه‌ای به نام صومعه‌ی Ovanavank درست در جلوی آبشار قرار دارد که در قرن پنجم ساخته شده است.

آبشار Shaki

این آبشار یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های طبیعی ارمنستان است که در منطقه‌ی Syunik در شمال شهر کوچک و زیبای Sisian قرار دارد. این آبشار در مسیر رودی به همین نام شکل گرفته است و ارتفاعی در حدود ۱۸ متر دارد. شدت جریان آب در این آبشار به قدری است که زمانی که در کنار آن می‌ایستید، هیچ صدایی غیر از صدای آبشار را نمی‌شنوید. گردشگران زیادی از سراسر دنیا برای تماشای این آبشار دیدنی به این منطقه سفر می‌کنند. اگر به طبیعت علاقه‌مند باشید، مطمئنا از تماشای این آبشار لذت می‌برید.

غار Archer

این غار طولانی‌ترین و عمیق‌ترین غار ارمنستان است که ۳/۵ کیلومتر طول و ۱۴۵ متر عمق دارد. این غار که در زبان محلی Archeri Karandzav به معنای «غار خرس» خوانده می‌شود و به این دلیل این طور نام‌گذاری شده که در آن تعداد زیادی استخوان خرس یافته شده است. پایین رفتن از گذرگاه‌ها و  گشت زدن در هزارتو‌های این غار که هیچ منبع نور طبیعی ندارد حتی همراه با راهنما، تجربه‌ای هراس‌انگیز است که به هیچ عنوان برای کسانی که مبتلا به تنگناهراسی هستند، مناسب نیست. زیبایی‌های طبیعی و منحصربه فرد اشکال داخل این غار بسیار جالب توجه است. هزاران سال پیش، جریان‌های زیرزمینی با عبور خود از دل صخره‌ها، موجب فرسایش آنها شده و این غار را به وجود آورده‌اند. اکنون این مجموعه‌ی دیدنی از مجموعه‌ای از چند غار تشکیل شده که با گذرگاه‌های باریکی به هم مرتبط شده‌اند. هنوز هم قطراب آب از سقف این غار می‌چکد و استخرهای زیرین را پر می‌کند. آب این استخرها، زلال‌ترین آبی است که در تمام عمر خود دیده‌اید.

دره‌ی Qasakh

این دره‌ی زیبا که ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر عمق دارد، در منطقه‌ی Aragatsotn واقع شده است. صخره‌های بازالتی شگفت‌انگیز، زیبایی این دره را دوچندان کرده است. یک معبد متعلق به قرن چهارم در این دره وجود دارد که در دل صخره‌ها تراشیده شده است.

دره‌ی گارنی (Garni Gorge)

این دره در ۲۳ کیلومتری شرق ایروان پایین دهکده‌ای به همین نام قرار گرفته است. یک معبد متعلق به قرن اول میلادی در این دره وجود دارد. دیواره‌های بخشی از این دره را صخره‌ها و ستون‌های بازالتی پوشانده است که بر اثر عبور رود Goght ایجاد شده‌اند. این بخش از دره را «سمفونی سنگ‌ها» می‌نامند. بنای معبد گارنی را بازمانده‌ی دوران مهرپرستی می‌دانند که برای نیایش خورشید و به عنوان مهرابه ساخته شده بود. تنها نیایشگاه غیرمسیحی بازمانده در ارمنستان نیایشگاه گارنی است.

پل Vorotan Devil

این پل طبیعی تراورتنی بر اثر عبور چشمه‌های معدنی ساخته شده است. این پل ۳۰ متر طول و ۵۰ تا ۶۰ متر عرض دارد. از پایین این پل چشمه‌های آب گرم می‌گذرد.

شهر باستانی Argishtikhinili

این شهر یکی از شهرهای امپراتوری اورارتو بوده که در زمان امپراتور Argishti ساخته شده و به افتخار او نام‌گذاری شده است. قدمت این شهر به قرن هشتم تا ششم پیش از میلاد برمی‌گردد. بقایای استحکامات این شهر که ۱۵ کیلومتر در جنوب غربی شهر امروزی Armavir کشیده شده است بین روستاهای Nor-Armavir و Armavir قرار دارد. این شهر در کرانه‌های سمت چپ رود ارس ساخته شده است و مساحتی در حدود ۱۰۰۰ هکتار دارد.

مجموعه غار آرنی-۱ (Areni 1 cave)

این مجموعه‌ی مسکونی باستانی که متعلق به عصر مس‌سنگی و عصر برنز است، بین ۵۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسکونی بوده است. این مجموعه در نزدیکی روستای آرنی در جنوب ارمنستان قرار دارد. در سال ۲۰۱۰ قدیمی‌ترین کفش چرمی دنیا در این مجموعه یافت شد. قدمت این کفش ۵۵۰۰ ساله چرمی، چند صد سال بیشتر از کفشی است که به همراه اوتسی مرد یخی یافت شده بود و در نتیجه به قدیمی‌ترین پاپوش چرمی شناخته شده جهان تبدیل شد.

تپه‌قلعه‌ی اربونی (Erebuni)

این تپه‌قلعه توسط یکی از پادشاهان امپرانوری اورارتو یعنی Argishty I در قرن اول پیش از میلاد ساخته شده است. این مجموعه‌ی نظامی که با نام Arin Berd به معنای «قلعه‌ی خون» هم شناخته می‌شود، یکی از چندین قلعه‌ای است که در مرزهای شمالی امپاتوری اورارتوها ساخته شده و دارای اهمیت سیاسی و نظامی فوق‌العاده‌ای بوده است. از بخش‌های مختلف این قلعه می‌توان به بقایای به‌جامانده از قصرها و معبد سوسی (Susy) اشاره کرد.

دژ Horom

قدمت این دژ که در شرق دهکده‌ای به همین نام واقع شده است، به عصر برنز برمی‌گردد. این مجموعه به خاطر معماری شگفت‌انگیز و جالب توجهی که دارد، به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار باستانی ارمنستان شناخته می‌شود. علاوه بر دیواره‌های قلعه، در حفاری‌های این مجموعه، صنایع دستی گوناگونی پیدا شده که متعلق به ساکنان گذشته‌ی این قلعه بوده است.

صومعه‌ی تاتو (Tatev Monastery)

صومعه‌ی تاتو یا مجموعه کلیسای تاتو، صومعه‌ای است مرتبط به کلیسای حواری ارمنی، متعلق به قرن نهم میلادی که در ۲۵۰ کیلومتری جنوب شرقی ایروان، نزدیکی روستای تاتو در استان سیونیک، ساحل راست رود وروتان واقع شده است. این صومعه متشکل از سه کلیسا به نام‌های کلیسای بوغوس پطرس مقدس، کلیسای مریم مقدس و کلیسای گریگور مقدس است. در سال ۱۹۹۵ میلادی این مجموعه به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این صومعه در قرن‌های چهاردهم و پانزدهم میزبان یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های قرون وسطی ارمنستان به نام «دانشگاه تاتو» بوده است.

صومعه از زمان پیش از میلاد مسیح مورد استفاده بوده و یک معبد مهرپرستی در آن قرار داشته است. بعد از فراگیر شدن مسیحیت، این معبد به مرور زمان به کلیسا تبدیل شده و گسترش یافته است. به همین بخش‌های مختلف این مجموعه، قدمت‌های متفاوتی دارند و متعلق به دوره‌های زمانی مختلف هستند. این صومعه پس از زلزله‌ی سال ۱۹۳۱ آسیب‌ زیادی دید و گنبدهای کلیساهای سنت پل و سنت پیتر و برج‌های ناقوس ویران شدند. در سال‌های بعد گنبدها بازسازی شدند اما برج‌های ناقوس به همان شکل باقی ‌مانده‌اند.

امروزه این صومعه یکی از محبوب‌ترین مقصدهای گردشگری در ارمنستان است. برای بازدید از بناهای چشم‌گیر این مجموعه باید از دره‌ای صخره‌ای بگذرید. از فراز این کلیساها می‌توانید چشم‌انداز زیبایی از دره و کوهستان را تماشا کنید.

رشته‌کوه قفقاز کوچک

رشته‌کوه قفقاز کوچک با قله‌های پوشیده از برف، میزبان گردشگرانی است که پیاده‌گردی در طبیعت را دوست دارند و مسیرهای متعدد و زیبای این منطقه را برای لذت بردن از طبیعت کوهستانی انتخاب می‌کنند. در گوشه و کنار این رشته‌کوه شگفت‌آور و دیدنی، صومعه‌های قدیمی خودنمایی می‌کند. فرق نمی‌کند که در دره‌ها به گشت‌و‌گذار مشغول شوید یا قله‌ها و نواحی مرتفع را انتخاب کنید، در این منطقه‌ی کوهستانی، زیباترین چشم‌اندازهای طبیعی را خواهید دید. سفر به دهکده‌های کوهستانی و خرید محصولات و چشیدن غذذهای محلی یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین خاطرات سفر شما را رقم خواهد زد.

این رشته‌کوه به موازات قفقاز بزرگ قرار گرفته و میانگین فاصله آنها حدود ۱۰۰ کیلومتر است و سرزمین کوهستانی ارمنستان را از شمال و شمال‌شرق محدود می‌سازد. بلندترین نقطه قفقاز کوچک، قله آراگاتس با ارتفاع ۴۰۹۰ متر و طول این رشته‌کوه، ۶۰۰ کیلومتر است.

میدان جمهوری، ایروان

میدان جمهوری، میدان مرکزی شهر ایروان است که به شکل بیضی و به سبک نئوکلاسیک ساخته شده است. این میدان از دوقسمت تشکیل شده است: یکی بخش بیضی شکل و دیگری بخشی شبیه ذوزنقه که در آن استخری با آب‌نمای موزیکال وجود دارد. اطراف این میدان را بناهایی احاطه کرده‌اند که با سنگ‌های زرد و صورتی توف به سبک نئوکلاسیک ساخته شده‌اند. این ساختمان‌ها عبارت‌اند از نگارخانه ملی و ساختمان موزه تاریخ (شمال شرقی)، وزارت دارایی (شرق)، خانه دولت (شرق)، وزارت ترابری و ارتباطات جمهوری ارمنستان (جنوب)، هتل «ماریوت» ارمنستان و وزارت امور خارجه (شمال غربی).

الکساند تامانیان (Alexander Tamanian) در سال ۱۹۲۴ این میدان را طراحی کرده است. ساخت بیشتر بناهای اطراف این مجموعه در دهه‌ی ۱۹۵۰ به پایان رسیده است. آخرین بنای این مجموعه نگارخانه‌ی ملی است که در سال ۱۹۷۷ ساخت آن به پایان رسیده است. در دوران شوروی، این میدان، میدان لنین نانیده می‌شد و تندیسی از لنین هم در مرکز آن قرار داشت. بعد از استقلال ارمنستان این تندیس از بین رفت و نام میدان هم عوض شد. بسیاری از رویدادهای سیاسی و رژه‌های نظامی روز استقلال ارمنستان در این میدان برگزار می‌شود. آب‌نمای موزیکال این میدان در سال ۲۰۰۷ افتتاح شده که با هزینه‌ی ۱/۴ میلیون یورویی توسط شرکت فرانسوی Aquatique Show International ساخته شده است.

صومعه‌ی گغارد (Geghard)

صومعه گغارد در استان کوتایک در ۳۵ کیلومتری ایروان قرار دارد. این صومعه بخشی از کوه مجاور آن است که از سنگ تراشیده شده و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. کلیسای گغارد (به معنی سرنیزه) معماری بسیار منحصربه‌فردی دارد. ساختمان این کلیسای جذاب، از گرانیت سخت کنده‌کاری شده و جزو چهارکلیسای نایابی است که در صخره و دره‌ها بنا شده‌اند.

نمازخانه‌ی اصلی این این صومعه‌ی قرون وسطایی در سال ۱۲۱۵ ساخته شده است اما این مجموعه در قرن چهارم میلادی توسط گریگوری روشنگر (Gregory the Illuminator) در مکان چشمه‌ای مقدس داخل یک غار بنا نهاده شده است. این صومعه در ابتدا Ayrivank به معنای صومعه‌ی غار نامیده می‌شده است. بعدها این صومعه به Geghard به معنای صومعه‌ی سرنیزه تغییر نام داده است و دلیل نام‌گذاری سرنیزه‌ای است که بر پیکر مسیح در هنگام به صلیب کشیدن، جراحاتی وارد کرده است و بعدها به ارمنستان منتقل شده است.

صخره‌های بلندی که این صومعه را احاطه کرده‌اند بخشی از دره‌ی رود Azat هستند و همراه با صومعه، به عنوان میراث جهانی یونسکو برگزیده شده‌اند. برخی از کلیساهای موجود در این مجموعه، کاملا در میان صخره تراشیده شده‌اند. ویژگی‌های معماری و طبیعت چشم‌گیر این ناحیه باعث شده که این مجموعه‌ی تاریخی یکی از محبوب‌ترین و پربازدیدترین جاذبه‌های گردشگری در ارمنستان باشد. بیشتر گردشگرانی که از این منطقه دیدن می‌کنند به معبد گارنی هم که در نزدیکی این صومعه قرار دارد سر می‌زنند.

صومعه‌ی خور ویراپ (Khor Virap)

خور ویراپ به معنای گودال عمیق، صومعه‌ای است که در دشت آرارات قرار دارد. این صومعه از آنجایی اهمیت پیدا کرده و به زیارتگاه تبدیل شده است که گریگور روشنگر برای مدت ۱۴ سال توسط پادشاه تیرداد سوم در آن زندانی شده است. کلیسای کوچکی در سال ۶۴۲ میلادی توسط نرسس سوم معروف به سازنده ساخته شد. نرسس سوم کلیسای کوچک را به عنوان نشانه ستایش سنت گریگوری برپا ساخت و در طول سده‌ها بارها بازسازی شده است. در سال ۱۶۶۲ میلادی، کلیسای بزرگتر به نام «آستواتساتسین مقدس» [St. Astvatsatsin] به معنی (مادر مقدس خدا) در اطراف خرابه‌های کلیسای کوچک قدیمی، صومعه، سالن ناهار خوری و حجره راهبان ساخته شد. امروزه این مجموعه به یکی از پربازدیدترین زیارتگاه‌های ارمنستان تبدیل شده است.

رصدخانه‌ی Karahunj

این رصدخانه که گاه با نام استون‌هنج ارمنستان هم شناخته می‌شود یکی از اولین سازه‌های ساخت دست بشر روی زمین است. این مجموعه درست مثل استون‌هنج، مجموعه‌ای از تخته‌سنگ‌های بزرگی است که با ظاهری عجیب روی زمینی مسطح قرار داده شده‌اند. تحقیقات باستان‌شناسان ثابت می‌کند که از این سنگ‌ها برای اهداف نجومی استفاده می‌کرده‌اند.

دریاچه‌ی سوان (Sevan)

دریاچه‌ی سوان بزرگترین پهنه‌ی آبی در ارمنستان و در منطقه‌ی قفقاز و یکی از بزرگترین دریاچه‌های آب شیرین در ارتفاعات بالا در ارواسیا است. این دریاچه در استان  Gegharkunik در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. مساحت سطح این دریاچه ۱۲۴۲ مترمربع و حجم آن ۳۲/۸ کیلومتر مکعب است. این دریاچه با ۲۸ رود و جریان آبی تغذیه می‌شود. فقط ۱۰ درصد از آب ورودی به این دریاچه از طریق رود هرازدان (Hrazdan) خارج می‌شود و ۹۰ درصد از آن تبخیر می‌شود.

این دریاچه هم از نظر اقتصادی و فرهنگی و از نظر محیط زیست، اهمیت زیادی برای ارمنستان دارد. تنها جزیره‌ی این دریاچه که اکنون به شبه‌جزیره تبدیل شده است، میزبان یک صومعه‌ی قرون وسطایی است. این دریاچه که با عنوان جواهر ارمنستان هم شناخته می‌شود، یکی از سرمایه‌های ملی ارزشمند این کشور است چون علاوه بر تامین ماهی، آب کشاورزی و برق، از نظر گردشگری و جذب توریست هم بسیار حائز اهمیت است.

سواحل این دریاچه، تنها سواحل ارمنستان هستند. یکی از معروف‌ترین آنها ۲/۵ کیلومتر طول دارد و در کرانه‌ی شمالی آن واقع شده است. هتل‌ها و گردشگاه‌های زیادی در این ساحل برای گردشگران ساخته شده است. سوناوانک (Sevanavank) به معنی صومعه‌ی سوان، صومعه‌ای است که در شبه جزیره‌ی سوان واقع شده و در سال ۸۷۴ میلادی توسط شاهدخت ماریام دختر آشوت یکم بنا شده است.

صومعه‌ی دیگری به نام هایراوانک (Hayravank) در سواحل غربی دریاچه ساخته شده است. ساخت این صومعه بین قرن‌های نهم تا دوازدهم میلادی انجام گرفته است. این بنا به سبک معماری ارمنی طراحی شده ‌است. در اطراف صومعه تعدادی چلیپاسنگ و سنگ قبرهای یک گورستان کوچک وجود دارد.

تالار اپرای ایروان

این تالار اپرا به طور رسمی در ۲۰ ژانویه‌ی ۱۹۳۳ با اجرای اپرای Almast توسط آلکساندر اسپندیاریان (Alexander Spendiaryan) افتتاح شد. یک معمار ارمنی به نام الکساندر تامانیان این تالار اپرا را طراحی کرده است. این مجموعه دو تالار کنسرت دارد: یکی تالار Aram Khatchaturian که ۱۴۰۰ صندلی دارد و دیگری تالار اپرای اسپندیاریان که ۱۲۰۰ صندلی دارد.

اپراهای مشهور متعددی از هنرمندان سراسر دنیا در این تالار اجرا شده است. همچنین خوانندگان بزرگی چون شارل آزناوور (Charles Aznavour) در این مجموعه کنسرت داشته‌اند.  

کلیسای کاتولیک ایروان (Katoghike)

این کلیسا که قدمت آن به قرن سیزدهم هجری بر می‌گردد با عنوان کلیسای مادر مقدس هم شناخته می‌شود. این کلیسا که در اصل به عنوان معبد ساخته شده در ناحیه کنترون قرار دارد و دارای ۷/۵ متر طول و ۵/۴ متر عرض است. کلیسای سنت آنا در سال ۲۰۱۴ در کنار این کلیسا ساخته شده است.

کلیسای جامع سارکیس مقدس (Saint (Surp) Sarkis)

این مجموعه‌ی مذهبی از چند کلیسا تشکیل شده است. در سال ۱۶۷۹، زمین‌لرزه‌ی مهیبی در ارمنستان روی داد که باعث تخریب بخش‌های وسیعی از این کلیسا شد. بعد از این زلزله، دو بار عملیات بازسازی در این کلیسا انجام گرفته است. امروزه این کلیسا یکی از محبوب‌ترین و پربازدیدترین مجموعه‌های مذهبی در ارمنستان است.

کلیسای سنت جان (Saint John the Baptist)

این کلیسا در سال ۱۷۱۰ به جای یک کلیسای قرون وسطایی ساخته شده که در زلزله‌ی سال ۱۶۷۹، ویران شده بود. این کلیسا در دهه‌ی ۱۹۸۰ هم مجددا بازسازی شده است. در سال ۲۰۰۰، یک مرکز علمی فرهنگی در این مجموعه ساخته شده است که به آموزش زبان‌های مدرن و باستانی ارمنی و زبان‌های خارجی مثل انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و... اختصاص یافته است.

کلیسای جامع سنت گریگور (St. Grigor Lusavorich)

این کلیسا در منطقه‌ی کنترون (Kentron) در ایروان قرار دارد. ساخت این کلیسای جامع در سال ۱۹۹۷ آغاز و در سال ۲۰۰۱ به پایان رسیده است.

مسجد کبود ایروان

مسجد کبود ایروان تنها مسجد بازمانده در ارمنستان است که در قرن هجدهم برای مسلمانان ایرانی ساخته شده است. این مسجد مساحتی معادل ۷ هزار مترمربع را در بر گرفته است و از بخش‌های مختلفی از جمله مدرسه‌ی علوم دینی، سالن و صحن داخلی تشکیل شده است. در ایروان قدیم (دوره‌ی ایرانی) ۸ مسجد وجود داشته‌ که اکنون از میان این مساجد، تنها مسجد جامع کبود ایروان باقی‌ مانده ‌است.

رژیم غذایی در ارمنستان

آشپزی در ارمنستان ترکیبی از شیوه‌های سنتی و مدرن و تحت تاثیر برخی از فرهنگ‌های دیگر است. آشپزی این منطقه به نوعی نمایانگر تاریخ و جغرافیای آن در طول زمان است. انواع گوشت به خصوص گوشت گوسفند، بادمجان و نان لواش از مهم‌ترین مواد غذایی در آشپزی ارمنستان هستند. ارمنی‌ها از بلغور گندم بیشتر از ذرت و برنج استفاده می‌کنند.

آشپزی ارمنستان بخشی از آشپزی منطقه‌ی قفقاز است و شباهت‌های زیادی به آشپزی کشورهای همسایه یعنی ایران، ترکیه و گرجستان دارد. در آشپزی ارمنی برای طعم و عطر دادن به غذاها به جای استفاده از مقدار زیادی ادویه، از مواد اولیه‌ی تازه و باکیفیت استفاده می‌کنند. سبزی تازه هم در غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم کنار غذا مصرف می‌شود. در فصل زمستان که سبزی تازه در دسترس نیست، از سبزیجات خشک برای تهیه‌ی غذا بهره می‌برند.

گندم اصلی‌ترین غلات در ارمنستان است که آن را به شکل‌های مختلف از جمله آرد کامل، بلغور، سمولینا، نشاسته و آرد سفید استفاده می‌کنند. برنج طبق سنت در نواحی شهری و مناطقی که تعداد ترک‌زبانان آن بیشتر است مصرف می‌شود. مصرف حبوبات زیاد یکی دیگر از ویژگی‌های آشپزی ارمنستان است.

مصرف انواع مغزها مثل گردو، بادام، فندق و پسته و آجیل‌های محلی هم در تهیه‌ی انواع دسرها و شیرینی‌ها و هم در تهیه‌ی برخی غذاها رواج دارد. میوه‌های تازه و خشک هم به شکل میان‌وعده و هم به عنوان چاشنی غذا مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلا از لیمو، زردآلو و آلوی خشک برای تهیه‌ی برخی غذاها استفاده می‌کنند. سماق، انگور ترش، انار و آلبالو از دیگر میوه‌هایی هستند که گاهی از آنها برای طعم‌دار کردن غذا استفاده می‌کنند.

در ادامه با تعدادی از مشهورترین غذاهای ارمنی آشنا می‌شویم.

هریسه (Harissa)

این غذا پوره‌ای است که از پختن بلغور گندم و گوشت به مدت طولانی تهیه می‌شود. این غذا که در واقع شبیه به حلیمی است که در ایران طرفداران زیادی دارد، غذای ملی ارمنستان است و معمولا با گوشت مرغ یا بره تهیه می‌شود. این غذا با دستور مشابه و با اسامی مختلف در بسیاری از کشورها تهیه می‌شود. این غذا را در قدیم معمولا برای روزهای جشن آماده می‌کردند.

کله‌پاچه

کله پاچه یک غذای سنتی است که در منطقه‌ی قفقاز و خاور میانه رایج است. البته هر کدام از کشورهای این منطقه، این غذا را با نام اختصاصی خود می‌شناسند. ارمنی‌ها به این غذا خاش می‌گویند. این غذا هم جزو غذاهای دیرپز است که مراحل پخت و آماده‌سازی آن بسیار طولانی است. در ارمنستان این غذا را معمولا برای وعده‌ی صبحانه و بیشتر در فصل زمستان می‌خورند. آب این غذا را جداگانه با خرد کردن نان لواش خشک شده در آن، می‌خورند. کله پاچه را با سیر طعم‌دار می‌کنند و با آبلیمو یا سرکه سرو می‌کنند.

دلمه

دلمه هم یکی دیگر از غذاهای محبوب ارمنی است که ایرانی‌ها به خوبی با آن آشنایی دارند. این غذا را با گوشت خرد شده یا چرخ کرده درست می‌کنند و آن را در برگ انگور می‌پیچند. البته علاوه بر گوشت از مواد دیگری مانند کدو، بادمجان، پیاز، برنج و سبزیجاتی چون گشنیز و جعفری و نعناع هم برای تهیه‌ی این غذا استفاده می‌کنند. علاوه بر دلمه‌ی برگ مو، دلمه‌ی فلفل و بادمجان هم در این کشور رایج است.

انواع کباب

انواع کباب از دیگر غذاهای محبوب و مشهور ارمنی هستند که در سایر کشورهای منطقه هم رواج دارند. انواع کباب را با گوشت‌های مختلف می‌پزند و در بسیاری از غذاخوری‌ها، رستوران‌ها و غرفه‌های کوچک و بزرگ خیابانی در ارمنستان می‌توانید آن را پیدا کنید.

کاسرول بادمجان

این غذا هم که به میرزاقاسمی شباهت دارد، از ترکیب گوجه‌فرنگی، بادمجان و تخم‌مرغ به همراه ادویه‌جات و سبزیجات معطر تهیه می‌شود.

لحم‌عجین

این غذا هم مثل بسیاری از غذاهای دیگر ارمنستان در بسیاری از کشورهای منطقه رواج دارد. نام لحم‌عجین عربی و به معنای «گوشت و خمیر» است. این خوراک از خمیر گرد و نازکی تشکیل می‌شود و روی آن گوشت چرخ کرده و سبزیجات خرد شده مانند پیاز، گوجه فرنگی و جعفری می‌ریزند و می‌پزند. معمولاً روی آن لیموی تازه می‌ریزند و آن را لوله کرده و با ترشی، گوجه فرنگی، فلفل، پیاز، کاهو و بادمجان کبابی به همراه دوغ مصرف می‌کنند.

تبوله

تبوله یک سالاد عربی است که به طور سنتی از بلغور، گوجه، خیار و جعفری ریزشده که اغلب با سیر و پیاز با روغن زیتون، آبلیمو و نمک همراه است، تشکیل می‌شود. این سالاد در ارمنستان رواج دارد.

ادویه‌جات و سبزیجات معطر

ارمنی‌ها در غذاهای خود از ادویه‌جات کمی استفاده می‌کنند در عوض غذاهای خود را با سبزیجات معطر، طعم‌دار می‌کنند. نمک، سیر، فلفل قرمز، نعنای خشک، زیره‌ی سبز، گشنیز، سماق، دارچین و میخک از مهم‌ترین طعم‌دهنده‌ها در آشپزی ارمنستان هستند.

در هر منطقه علاوه بر سبزیجات معطر مرسوم، از سبزیجات محلی هم به عنوان طعم‌دهنده استنفاده می‌شود. عرق بهار نارنج و گلاب هم در آشپزی این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شیرینی‌ها

Alani: این شیرینی سنتی ارمنی هم در بسیاری از شهرهای ایران تهیه می‌شود. برای تهیه‌ی آن گردو و انواع مغز را در هلوی خشک قرار می‌دهند و در پودر شکر می‌غلطانند.

کادایف (Kadaif): این شیرینی را با خمیر، خامه، پنیر و مغزهای آسیاب شده تهیه می‌کنند و روی آن شربت می‌ریزند.

Anoushabour: این شیرینی با انواع میوه‌های خشک و شربت تهیه می‌شود و روی آن را با مغزهای خرد شده می‌پوشانند.

محصولات لبنی

محصولات لبنی بخش مهمی از رژیم غذایی هر کشوری را تشکیل می‌دهند. در ارمنستان هم محصولات لبنی تنوع زیادی دارند و از شیر و ماست و پنیر فراتر می‌روند. مثل رژیم غذایی ما در ایران، دوغ و کشک هم در ارمنستان رایج است. یکی دیگر از مواد غذایی که برای تهیه‌ی انواع غذا در ارمنستان از آن استفاده می‌کنند ترخنه است که با ترکیب بلغور گندم و ماست تهیه می‌شود و در برخی از شهرهای ایران رواج دارد. بلغور گندم را پس از اینکه با ماست ترکیب کردند، خشک می‌کنند و به قطعات کوچک تقسیم می‌کنند. در زمستان از ترخنه برای تهیه‌ی آش و سوپ استفاده می‌کنند.